Η επιτυχία του Κάθετου Διαδρόμου εξαρτάται από τη συμπαγή υποδομή, τις στρατηγικές επενδύσεις και την υπέρβαση των παγιωμένων εμπορικών συμφερόντων, των υψηλών τιμολογίων διαμετακόμισης και της πολιτικής αδράνειας που εξακολουθούν να ευνοούν τις ρωσικές ροές φυσικού αερίου
Κάθετος Διάδρομος φυσικού αερίου έχει τη δυνατότητα να αλλάξει τα δεδομένα για την ενεργειακή ασφάλεια στην Ουκρανία και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη αλλά οι δυνατότητές του παραμένουν ανεκμετάλλευτες», επισημαίνει ενεργειακός αναλυτής εντοπίζοντας 4+1 λόγους που παραμένει έως τώρα «προσδοκία για το μέλλον» μάλλον παρά «πραγματικότητα».
Ενώ μάλιστα η Ουκρανία «καίγεται» να εισάγει 6 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (μη ρωσικού) αερίου έως το φθινόπωρο για να καλύψει τις ανάγκες της τον προσεχή χειμώνα (2025-26) κι ενώ η δυναμικότητα του Κάθετου Διαδρόμου ανέρχεται σε 17 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, σε ετήσια βάση, το 2025 διακινούνται σε ημερήσια βάση μόλις 2,9 εκατομμύρια κυβικά μέτρα μη ρωσικού ΦΑ. Πρόκειται για μόλις το 5% των ποσοτήτων (60 εκατομμύρια κ. μ.) ρωσικού αερίου που περνούν transit από τη Βουλγαρία σε καθημερινή βάση.
Ο κ. Ilian Vassilev του κέντρου αναλύσεων Alternatives and Analyzes της Βουλγαρίας εντοπίζει τέσσερις κυρίως λόγους που συμβαίνει αυτό:
- Η δασμολογική στρέβλωση. Όπως εξηγεί, το ρωσικό αέριο εξακολουθεί να απολαμβάνει προνομιακή πρόσβαση και τιμολογιακή μεταχείριση σε αρκετές χώρες του Κάθετου Διαδρόμου. Επιπρόσθετα οι δασμοί εισόδου-εξόδου (entry-exit tariffs) που επιβάλλουν Ρουμανία και Μολδαβία στον Κάθετο Διάδρομο τον καθιστούν μη ανταγωνιστική επιλογή για την αγορά, αν και το μειωμένο τιμολόγιο που ανακοίνωσαν πρόσφατα οι διαχειριστές περιορίζοντας το κόστος στο μισό αποτελεί βήμα προς τη θετική κατεύθυνση.
- Ο τρόπος τιμολόγησης του LNG. Όταν ως βάση τιμολόγησης υπολογίζεται ο δείκτης Henry Hub των ΗΠΑ, συν τα ασφάλιστρα για τη μεταφορά και την ασφάλιση, τότε το LNG μπορεί να ανταγωνιστεί το ρωσικό αγώγιμο αέριο. Ωστόσο, πολλά συμβόλαια είναι συνδεδεμένα με τον ακριβότερο ολλανδικό δείκτη TTF, με αποτέλεσμα αφ’ ενός να παρατηρούνται φαινόμενα arbitrage και αφ’ ετέρου να αποθαρρύνονται οι έμποροι στη δευτερογενή αγορά να προτιμούν μη ρωσικό LNG, ιδίως σε περιόδους που τα margin είναι σφιχτά.
- Αστοχίες στις υποδομές και έλλειμμα διαφάνειας. Η απότομη διακοπή λειτουργίας του νέου FSRU στην Αλεξανδρούπολη -μόλις λίγες εβδομάδες μετά την έναρξη λειτουργίας του το 2024- προκάλεσε σοβαρές ανησυχίες, επισημαίνει ο κ. Vassilev επισημαίνοντας ότι δεν δημοσιοποιήθηκαν οι οικονομικές απώλειες και το χρονοδιάγραμμα ανάκαμψης.
- Γεωπολιτικός κατακερματισμός. Η αποτελεσματικότητα του Κάθετου Διαδρόμου υπονομεύεται από τις διαφορετικές εθνικές προτεραιότητες. Χώρες όπως η Ουγγαρία και η Βουλγαρία φαίνεται να επικεντρώνονται περισσότερο στη μεγιστοποίηση των εσόδων από τη διαμετακόμιση των ρωσικών ροών φυσικού αερίου. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Bulgartransgaz που είναι κεντρικός κόμβος στον Κάθετο Διάδρομο διευκολύνει την Gazprom με έσοδα άνω των 12 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως, εδραιώνοντας τη θέση της Βουλγαρίας ως βασικό κράτος διαμετακόμισης ρωσικού αερίου προς την Ευρώπη.
Αντίθετα η Πολωνία στον βόρειο διάδρομο μεταφοράς αερίου στην Ουκρανία είναι πλήρως ευθυγραμμισμένη με τον στρατηγικό στόχο της ΕΕ για τη μείωση της εξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο κα μάλιστα αποφάσισε να απεμπολήσει ετήσια έσοδα 500 εκατ. δολ. μπλοκάροντας τη διαμετακόμιση ρωσικού φυσικού αερίου μέσω του αγωγού Yamal-Europe.
Συμπερασματικά ο κ. Ilian Vassilev υπογραμμίζει ότι η επιτυχία του Κάθετου Διαδρόμου εξαρτάται από τη συμπαγή υποδομή, τις στρατηγικές επενδύσεις και την υπέρβαση των παγιωμένων εμπορικών συμφερόντων, των υψηλών τιμολογίων διαμετακόμισης και της πολιτικής αδράνειας που εξακολουθούν να ευνοούν τις ρωσικές ροές φυσικού αερίου.
Πηγή energymag.gr
