Καθώς οι ουρανοί φωτίζονται εντυπωσιακά από πυροτεχνήματα σε γιορτές, εθνικές επετείους και τοπικά πανηγύρια, λίγοι από εμάς σκέφτονται τι συμβαίνει πίσω από τις κλειστές πόρτες, κάτω από κρεβάτια και μέσα σε σκοτεινές γωνιές, όπου τα ζώα –οικόσιτα, αδέσποτα και άγρια– προσπαθούν να βρουν καταφύγιο από τον εκκωφαντικό τρόμο που τα κατακλύζει.

Ο ήχος που σκοτώνει τη γαλήνη

Τα πυροτεχνήματα, αν και για τον άνθρωπο είναι συνώνυμα της χαράς, για τα ζώα είναι καθαρός εφιάλτης. Οι περισσότεροι σκύλοι και γάτες έχουν πολύ πιο ευαίσθητη ακοή από τον άνθρωπο. Ένας δυνατός κρότος πυροτεχνήματος μπορεί να ακούγεται σε εμάς ως μια μικρή έκρηξη, αλλά για έναν σκύλο ισοδυναμεί με πανικό, φόβο και συχνά –πανικόβλητη– φυγή.

Πολλές φορές, οι κτηνίατροι αναφέρουν αύξηση περιστατικών με ζώα που έχουν τραυματιστεί προσπαθώντας να διαφύγουν – πηδώντας από μπαλκόνια, σκαρφαλώνοντας σε κάγκελα ή ακόμα και τρέχοντας στους δρόμους. Οι καρδιοπάθειες και οι κρίσεις πανικού είναι συχνές, ιδιαίτερα σε ηλικιωμένα ή ευαίσθητα ζώα.

Αόρατες απώλειες στη φύση

Δεν είναι όμως μόνο τα κατοικίδια που επηρεάζονται. Πουλιά εγκαταλείπουν τις φωλιές τους μέσα στη νύχτα, τρομαγμένα από τις λάμψεις και τους θορύβους, συχνά αφήνοντας πίσω αυγά ή νεογνά. Σε ορισμένες περιπτώσεις, σμήνη πουλιών πετούν πανικόβλητα και συγκρούονται μεταξύ τους ή με κτίρια, με θανατηφόρα αποτελέσματα.

Αγριοκούνελα, ελάφια και άλλα θηλαστικά εγκαταλείπουν τις περιοχές τους και συχνά χάνουν τον προσανατολισμό τους. Οι επιπτώσεις μπορεί να είναι τόσο άμεσες (τραυματισμοί ή θάνατος), όσο και μακροπρόθεσμες, όπως απώλεια αναπαραγωγικών περιόδων ή μείωση πληθυσμών.

Η ευθύνη μας ως κοινωνία

Η ευαισθητοποίηση γύρω από το θέμα έχει αρχίσει να μεγαλώνει. Σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις, έχουν ήδη θεσπιστεί περιορισμοί ή και απαγορεύσεις στη χρήση πυροτεχνημάτων. Κάποιοι δήμοι προτιμούν “σιωπηλά πυροτεχνήματα”, που προσφέρουν οπτικό θέαμα χωρίς τον θόρυβο, ενώ άλλοι επενδύουν σε εναλλακτικά shows με drones ή προβολείς.

Η αλλαγή απαιτεί συνειδητοποίηση και συλλογική δράση. Δεν είναι ζήτημα απλής ενόχλησης – είναι θέμα ευζωίας. Αν ο πολιτισμός μας κρίνεται από τον τρόπο που φερόμαστε στα πιο αδύναμα πλάσματα, τότε η συνήθεια των πυροτεχνημάτων μάς καλεί σε επανεξέταση.

Το φως της αλλαγής

Καθώς πλησιάζουν οι γιορτές, ας σκεφτούμε: Μπορούμε να γιορτάσουμε χωρίς να προκαλούμε πόνο; Η απάντηση είναι “ναι”. Η τεχνολογία μάς δίνει επιλογές. Η ενσυναίσθηση μάς δείχνει τον δρόμο.

Τα πυροτεχνήματα ίσως να φωτίζουν τον ουρανό για λίγα δευτερόλεπτα, αλλά οι συνέπειές τους στα ζώα διαρκούν πολύ περισσότερο. Κι αυτή η σιωπηλή κραυγή αξίζει να ακουστεί.

Β.Μ.