Του Δημοσθένη Π. Δούκα.
Ποια είναι η εικόνα που αποτυπώνει στο μυαλό του ο κάτοικος της Αλεξανδρούπολης για την πόλη στην οποία ζει, δημιουργεί, καταναλώνει?Η απάντηση συναρτάται από την ιδιότητα του πολίτη. Αν είναι μαθητής η εικόνα περιέχει τις ταλαιπωρίες των μετακινήσεων στα σχολεία και στα φροντιστήρια, των προβληματικών αιθουσών διδασκαλίας, των ανύπαρκτων χώρων εκτόνωσης και δημιουργικής έκφρασης. Αν είναι φοιτητής η εικόνα γκριζάρει από τη δυσκολία ανεύρεσης και το κόστος της στέγης, την απουσία πρωτογενών απολαυστικών εμπειριών. Αν είσαι γονέας σε γονατίζουν οι ευθύνες και η αγωνία για το μέλλον των παιδιών. Αν είσαι εργαζόμενος καταριέσαι τη μοίρα σου, να είσαι εξαρτημένος από ένα μισθό που δεν επιτρέπει να ονειρεύεσαι εξοχικό στα Δίκελλα. Αν είσαι επιχειρηματίας δυσκολεύεσαι γιατί η Αλεξανδρούπολη είναι μακρυά από την μεγάλη αγορά των Αθηνών και αγανακτείς για την <αδιαφορία> του κράτους. Αν είναι καλοκαίρι υποφέρεις από την <εισβολή > των Τούρκων τουριστών που <όλα τ αγοράζουν> και <δεν σέβονται τις αξίες μας>. Αν είναι πρωί η απόγευμα και πρέπει να κατέβεις με το αυτοκίνητο στο κέντρο της πόλης , θα μετανιώσεις που πήρες δίπλωμα οδήγησης. Η κοινωνία της Αλεξανδρούπολης δυσφορεί, εξοργίζεται, µελαγχολεί µπροστά στα ίδια πάντα προβλήµατα, που διαιωνίζονται και πολλαπλασιάζονται.
Όπως επισημαίνει ο Δ.Ρηγόπουλος, όλες οι πόλεις έχουν τα διαφορετικά τους πρόσωπα. Ωστόσο, στην Ευρώπη έχει κατακτηθεί ένας ικανοποιητικός κοινός μέσος όρος που συναιρείται σε μια σειρά θετικών πρακτικών, όπως η καλή ποιότητα του δημοσίου χώρου, ένα επαρκές και λειτουργικό σύστημα δημοσίων συγκοινωνιών, η ενεργητική υπεράσπιση –αν όχι αύξηση– των κοινόχρηστων χώρων πρασίνου και, ταυτόχρονα, μια πολιτική αποφασιστικής συρρίκνωσης της κυκλοφορίας των αυτοκινήτων στο κέντρο των πόλεων.
Αυτό το ευρωπαϊκό κεκτημένο αστικής εμπειρίας εξακολουθεί να αποτελεί ζητούμενο για την Αλεξανδρούπολη. Βήματα προόδου γίνονται εδώ κι εκεί αλλά έχουν αποσπασματικό χαρακτήρα, γι’ αυτό και η αίσθηση είναι ότι τα κενά μεγαλώνουν, τα προβλήματα οξύνονται.· Χρειάζεται να θυμόμαστε ότι η δεκαετία του 2010 υπήρξε καθοριστική για την ιδέα των «έξυπνων» πόλεων που ενσωματώνουν πολλές από τις βασικές κατευθυντήριες γραμμές της πόλης του 21ου αιώνα. Το ίδιο διάστημα η Αλεξανδρούπολη βούλιαζε στις αντιπαροχές, στις εξυπηρετήσεις, στις τακτοποιήσεις, στην καταστροφή του αστικού ιστού.
Παρατηρείται, λοιπόν, ένα χάσμα ανάμεσα στην αυτοπεποίθηση της πόλης και την πραγματικότητα. Παλεύουμε ακόμη με θέματα που οι άλλοι τα έχουν λύσει. Ναι, πολλές πόλεις στην Ευρώπη αντιμετωπίζουν χειρότερο κυκλοφοριακό πρόβλημα από την Αλεξανδρούπολη , αλλά προσφέρουν, τουλάχιστον, αξιόπιστες εναλλακτικές μετακίνησης, πέρα από το Ι.Χ. Η εμπειρία της καθημερινότητας εδώ εξακολουθεί να είναι καχεκτική – και το χειρότερο; Κανείς δεν φαίνεται να συγκινείται. Θα περίμενε κανείς ότι κάτι τόσο θεμελιώδες για τους πολίτες θα ήταν πεδίο δόξης λαμπρό για μια αξιόπιστη δημοτική αρχή ,για παραγωγικούς τοπικούς θεσμούς και συλλογικότητες , για τις τοπικέςκομματικές γραφειοκρατίες και τους ναρκισσευόμενους πολιτευτές. Επειδή γνωρίζουν ότι από την κακογουστιά, την μπουρδολογία δεν πέθανε ποτέ κανείς.
Όπως γράφει ο Φώτης Γεωργελές, μπήκαµε σε µια εποχή δύσκολη, επικίνδυνη, πολλά από όσα θεωρούσαµε δεδοµένα καταρρέουν µπροστά στα µάτια µας. Θα επιβιώσουν αυτοί που κατανοούν τους καιρούς, αυτοί που έχουν ανθεκτικότητα, αυτοί που µπορούν να δηµιουργήσουν το µέλλον τους. Οι πόλεις παγκόσμια εργάζονται πυρετωδώς για να µετασχηµατιστούν, να προλάβουν τη µετάβαση στην ψηφιακή οικονοµία. Έχουν ήδη αρχίσει να ξεχωρίζουν ποιοι θα είναι οι πρωταγωνιστές του 21ου αιώνα και ποιοι οι χαµένοι. Η Αλεξανδρούπολη πρέπει να <εφεύρει> την μέθοδο, ν ανακαλύψει την οδό που θα την οδηγήσει στην πρώτη κατηγορία. Ευτυχώς η κοινωνία της είναι δύσθυµη και αυτό
είναι καλό σηµάδι, γιατί δείχνει ότι δεν έχει συµβιβαστεί µε την ιδέα ενός µέλλοντος χαµηλών προσδοκιών.
Παραδόξως, η Αλεξανδρούπολη βρίσκεται σήμερα σε μια καλή στιγμή της σύγχρονης ιστορίας της. Για γεωπολιτικούς, γεωοικονομικούς, ενεργειακούς, τουριστικούς και άλλους λόγους. Δυστυχώς, όμως, οι βασικές της εκκρεμότητες αντί να αποτελούν πηγή αφύπνισης λειτουργούν παραλυτικά.
Η πόλη χρειάζεται περισσότερο από ποτέ μια ευέλικτη, αξιόπιστη, επιστημονική task force, απαλλαγμένη από πολιτικά και κομματικά βαρίδια, που θα «σπρώχνει» βασικά θέματα τα οποία συχνά χάνονται κάτω από το χαλάκι των αρμοδιοτήτων δήμου και κεντρικής κυβέρνησης. Το απαιτεί η εποχή. Αν θέλουµε πραγματικά κάτι παραπάνω, αν θέλουµε µια άλλη πόλη, αυτό προϋποθέτει όραµα , σχέδιο, μέθοδο.. Ο στόχος δεν µπορεί να είναι άλλος από την Αλεξανδρούπολη του ψηφιακού 21ου αιώνα. Αυτό όµως δεν είναι σύνθηµα, απαιτεί ένα σοκ άµεσων αλλαγών παντού. Θα βρούµε ως κοινωνία τον χαµένο νεανικό δυναµισµό για να ξεφύγουµε από την καθησυχαστική έλξη της ακινησίας;
Η θεσμοθέτηση, η δημιουργία της task force ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ ανήκει στις πρωτοβουλίες που πρέπει να λάβει η δημοτική αρχή. Αν για λόγους φοβικούς, εσωστρεφείς, ιδεοληπτικούς δεν πάρει τη γενναία πρωτοβουλία, τότε η ευθύνη διαχέεται στις παρατάξεις του Δήμου Αλεξανδρούπολης. Κι αν αυτές δεν τολμήσουν ή δεν μπορούν να συνεννοηθούν, τότε η μόνη λύση είναι ένας ηγέτης.
Ας κατανοήσουμε ότι δεν υπάρχει πρώτη θέση στο ναυάγιο!