
Του Δημοσθένη Π. Δούκα
Η Μαρία Κατσουνάκη πρόσφατα στην <Καθημερινή> έγραψε ένα άρθρο με τίτλο <Ο ήχος του νερού στο κινητό μας> στο οποίο φωτογράφιζε-χωρίς να το γνωρίζει- το απειλητικό και δυστοπικό μέλλον των αγροτών και της κοινωνίας του Βορείου Έβρου, της πεδιάδας της Ορεστιάδας.
Στο άρθρο της η δημοσιογράφος μεταξύ άλλων γράφει:<Τι κι αν οι τίτλοι και οι προειδοποιήσεις, έντυπες, ηλεκτρονικές, τηλεοπτικές, βοούν; «Εξαντλούνται τα διαθέσιμα αποθέματα νερού». Η μείωση βροχοπτώσεων κατά 50%, η αύξηση της κατανάλωσης, ειδικά τους υπερφορτωμένους, λόγω τουρισμού, θερινούς μήνες, αδειάζουν επικίνδυνα τους ταμιευτήρες. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο ελληνικό. Κάθε άλλο. Η ξηρασία που πλήττει τη Γηραιά Ηπειρο είναι η χειρότερη των τελευταίων πέντε αιώνων. Το 17% της έκτασης της Ε.Ε. είναι ήδη σε κατάσταση συναγερμού. Τα Ηνωμένα Εθνη υπολογίζουν ότι έως το 2025, 1,8 δισ. άνθρωποι θα ζουν σε περιοχές με έλλειψη νερού.
Αλλά ας μην εξακτινώσουμε το πρόβλημα. Ας εστιάσουμε γύρω μας και, ακόμη περισσότερο, μέσα στο σπίτι μας: στο ευρύχωρο μπαλκόνι της πολυκατοικίας, στο Παγκράτι, όπου η κυρία ποτίζει και καθαρίζει ανέμελη, αφήνοντας το νερό να τρέχει με αμείωτη ένταση· στον κηπουρό στο νησί που δεν έχει ακούσει τίποτα για το πρόβλημα, «σιγά», μουρμουρίζει, «πώς κάνετε έτσι, το κόστος του κυβικού είναι ελάχιστο», διότι η έννοια της «σπατάλης» είναι, στο μυαλό του, μόνο οικονομική· στον σχολαστικό οδηγό που ξεπλένει την αφρικανική σκόνη από το αυτοκίνητό του με τόνους νερού· στα εντυπωσιακά ρυάκια που αναβλύζουν, από βλάβες στις απαρχαιωμένες υποδομές, πλημμυρίζοντας
δρόμους στην Κυψέλη… Σε έναν πλανήτη όπου το πόσιμο νερό θα εξαφανίζεται και το μη πόσιμο θα εμφανίζεται παντού, χωρίς σχεδιασμό, σωστή τεχνολογία και άμεση δράση, είμαστε καταδικασμένοι να αποτύχουμε. Δηλαδή, να ανοίγουμε τη βρύση και να παράγει μόνο ένα σπηλαιώδη θόρυβο. Ενώ ο ήχος του νερού θα είναι ρινγκ τόουν στο κινητό μας!>>
Όπως είναι γνωστό σε όσους έχουν <ανοιχτά τα μάτια> του νου τους ,στις 9 Ιουλίου λήγει μετά από 60 χρόνια η σύμβαση ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Βουλγαρία για τα νερά του Άρδα, τον παραπόταμο του ποταμού Έβρου, από τον οποίο αρδεύονται περίπου 220 χιλιάδες στρέμματα γης στην περιοχή της Ορεστιάδας.
Η ανανέωση της συμφωνίας βρίσκεται στον ΑΕΡΑ . Στη χώρα μας τα νερά του ποταμού ενισχύουν την τοπική οικονομία, καθώς αρδεύει εκατοντάδες στρέμματα στην πεδιάδα της Ορεστιάδας. Μέχρι τη νέα συμφωνία υπάρχει ανησυχία στους τοπικούς φορείς, καθώς η τοπική οικονομία εξαρτάται από τον όγκο του νερού που θα διοχετεύεται στη χώρα μας, ενώ κάτοικοι της περιοχής εκφράζουν επίσης την αγωνία τους για τη νέα συμφωνία.
Για το θέμα σε εκπομπή της ΕΡΤ μίλησε ο Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Πέτρος Βαρελίδης, ο οποίος ανέλυσε τα εμπόδια για τη σύναψή της, αλλά και πώς μπορεί να βρεθεί λύση.
«Το βασικό πρόβλημα είναι η έλλειψη κυβέρνησης στη Βουλγαρία που δημιουργεί επί της ουσίας έλλειψη συνομιλητή, ακόμα και αν συμφωνήσουμε λύση δεν θα μπορούσε να επικυρωθεί από το βουλγαρικό κοινοβούλιο. Ήμασταν κοντά σε συμφωνία το Μάρτιο, απέμεναν λεπτομέρειες, αλλά δυστυχώς κατέρρευσε η κυβέρνηση και δεν μπορέσαμε να επικυρώσουμε τη συμφωνία. Προέβλεπε μία περίοδο χάριτος δύο ετών, ώστε η Ελλάδα να υλοποιήσει και τα απαραίτητα έργα για τη διαχείριση του νερού και ένα αντίτιμο έναντι των υπηρεσιών που θα παρέχουν οι Βούλγαροι, εφόσον χρειαστεί να παρέχουν», όπως είπε μεταξύ άλλων και πρόσθεσε:
«Δεν προσεγγίζουμε φοβικά τη διαπραγμάτευση και νομίζω ότι θα μπορέσει να επικρατήσει η λογική με τη βοήθεια και της πολιτικής πίεσης που ασκείται σε όλα τα επίπεδα, και το θέμα θα τεθεί και κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του πρωθυπουργού στη Σόφια». Παράλληλα ο κ.Βαρελίδης τόνισε ότι προχωρά η υλοποίηση έργων υποδομής για να μην υπάρχει αυτή η εξάρτηση από τη βουλγαρική πλευρά,, κάτι που θα απελευθερώσει και τις δύο πλευρές.
Να υπενθυμίσουμε ότι ιδιαίτερα ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΑ και εξόχως ΑΝΗΣΥΧΗΤΙΚΑ είναι δύο πρόσφατα δημοσιεύματα των έγκριτων εφημερίδων <ΤΟ ΒΗΜΑ> και <ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ> για το συγκεκριμένο πρόβλημα.
Το <ΒΗΜΑ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ> σε άρθρο με τίτλο <<Η Βουλγαρία, η Ρωσία και τα νερά του ποταμού Αρδα>> γράφει:<Οσο η κεντρική πολιτική σκηνή εμφανίζει σημάδια αναστάτωσης, ενίοτε με οπερετικά στοιχεία (σε ό,τι αφορά τη λεγόμενη Κεντροαριστερά), τρέχουν κάποια ζητήματα μεγάλης σοβαρότητας που χρήζουν άμεσης λύσης. Δίχως ωστόσο να φαίνεται ότι αντιμετωπίζονται με ανάλογο τρόπο από το «Κέντρο». Μακριά από τα φώτα της αθηναϊκής δημοσιότητας, υπάρχει, για παράδειγμα, μία μεγάλη και υπαρξιακής σημασίας εκκρεμότητα στα βορειοανατολικά μας σύνορα και συγκεκριμένα στον Εβρο.
Στις 9 Ιουλίου λήγει η διακρατική συμφωνία Ελλάδας – Βουλγαρίας για τη διαχείριση των υδάτων του ποταμού Αρδα, ο οποίος τροφοδοτεί τον ποταμό Εβρο. Η ανανέωση της συμφωνίας έχει τον χαρακτήρα του κατεπείγοντος , όμως υπάρχουν διάφορες εμπλοκές. Κυριότερη από αυτές είναι ότι η Βουλγαρία δεν έχει κυβέρνηση και ότι κανείς εκεί δεν φαίνεται να καίγεται για ανανέωση της συμφωνίας, η οποία – υπό προϋποθέσεις – μπορεί και να μετατραπεί σε αντικείμενο εκβιασμού της Σόφιας (όπου η ρωσική επιρροή αυξάνεται) προς την Αθήνα.
Για να γίνει κατανοητή η σημασία τού τι μπορεί να σημάνει η μη ανανέωση της συμφωνίας είναι πιθανό να αφήσει χωρίς νερό ολόκληρη την περιοχή του Εβρου κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Δεν το λες και λίγο.
Ο Βασίλης Νέδος στην <Καθημερινή> σε άρθρο του με τίτλο <ΤΡΙΚΥΜΙΑ ΣΤΟΝ ΑΡΔΑ> γράφει:<<Ζητήματα υπάρχουν, ωστόσο, και με τη Σόφια, κυρίως λόγω του διαφαινόμενου αδιεξόδου στις διαπραγματεύσεις για τα νερά του Αρδα. Τον Ιούνιο λήγει η συμφωνία του 1964 Ελλάδας – Βουλγαρίας, βάσει της οποίας η Σόφια υποχρεούται να αποδεσμεύει κάποια ύδατα προς τον Aρδα, από τα οποία αρδεύονται αγροτικές εκτάσεις στον βόρειο Εβρο. Στο παζάρι της ανανέωσης της
συμφωνίας οι Βούλγαροι ζητούν μεγαλύτερη και μονιμότερη πρόσβαση στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης και καλύτερη σιδηροδρομική σύνδεση.
Το βασικότερο πρόβλημα σ’ αυτή την περίπτωση είναι ότι στις 9 Ιουλίου που λήγει η συμφωνία, στη Βουλγαρία διεξάγονται διπλές εκλογές, τόσο για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσο και για την ανάδειξη νέας κυβέρνησης. Μέχρι στιγμής τα τελευταία οκτώ χρόνια έχουν γίνει στη Βουλγαρία οκτώ εκλογικές αναμετρήσεις και ειδικά από το 2019 και μετά, το πλέον σταθερό χαρακτηριστικό των κυβερνήσεων που αναδεικνύονται είναι το μικρό προσδόκιμο βίου.
Αν και εκτιμάται ότι μετά τις εκλογές με κάποιον τρόπο θα βρεθεί συμφωνία, συνυπολογίζεται και το δυνητικό πολιτικό κόστος, καθώς αν η Βουλγαρία τηρήσει τις προθεσμίες κατά γράμμα τότε θα υπάρξει σοβαρό πρόβλημα άρδευσης στον βόρειο Εβρο. Σε κάθε περίπτωση οι σχέσεις με τη Βουλγαρία είναι σε γενικές γραμμές λειτουργικές και δίχως άλλα σοβαρά ζητήματα.
Τα παραπάνω δημοσιεύματα και στοιχεία δείχνουν ότι κάτι σοβαρό συμβαίνει στις Ελληνοβουλγαρικές σχέσεις σχετικά με την διαχείριση των νερών του ποταμού Άρδα. Με πιθανά <θύματα> την αγροτική κοινωνία του Βόρειου Έβρου. Το καλύτερο σενάριο σήμερα είναι οι θεσμικοί φορείς και παράγοντες όλων των επιπέδων ,δημόσια να καταθέσουν τις πληροφορίες που έχουν και τις προτάσεις τους για την υπέρβαση της κρίσης. Η 9η Ιουλίου πλησιάζει απειλητικά….